Wednesday 20 July 2011

Ensera Apai sali/saloi

 

APAI SALI NGINTI PELANDOK

Hari siti Apai Sali nyau berasai puang nadai pengawa agi di kerja laban padi sida ke di kumbai iya mansau nya endang bedau tau di ketau tang semina murai aja. Ka nurun nangkal nyelutong, ngasu beburu baka orang maioh pan iya nyau enda tentu ransing agi asai ati udah bekau semua utai ke di kerja iya sebedau tu tak nadai mujor maggang. Lama tudah Apai Sali duduk dunga dunga nunga Sali seduai indai iya Enchelegit ngemata ke iya nya nganyam sintong kena nyendia kediri ti ka ngetau padi ila.

Apai Sali pan lalu madah ngagai Enchelegit, “Apo Indai Duat, naka iya enda nyamai asai ati aku sehari tu tak bemua ke akan aku Apai Seumang Umang udah bekau iya ke di tanjah aku ngena ai angat suba. Nama enda berita sida menyanak diatu ?”
“Nama main nuan tak munyi nya deh Apai Duat, bisi enda manah kenyap nuan ngagai iya malam tadi ?” pia ko saut Indai Sali.
“Enda Indai Duat, tak nyau setahun enggai tu kitai sebilik udah enda nemuai ngagai sida menyanak. Nya alai aku tu lagi ka nemuai ngagai sida. Enda patut iya bengat ringat ngagai aku ketegal betu nya deh laban iya ke beduan aku suba.” pia ko Apai Sali ga nimbal Enchelegit.
“Barang ko jako nuan ga Apai Duat, tang bejimat ke enggai ke nuan tak di keduan iya baru lagi. Sinu bendar aku meda nuan di keduan iya belama ngelama lama tu,” pia ko Enchelegit nangkan iya ke ngumbai diri ka nemuai nya tadi..

Nama agi deh nyau sejengkal kenu ko ensera ka gamal mua tudah Apai Sali ninga bini iya Enchelegit nya enda naggang iya nemuai ngagai akan iya Apai Seumang Umang. Lalu beguai guai iya ngambi ema ke endang selalu di bai iya turun, tangkin iya duku ilang butuh kunding ke semampai mai nasib nama iya nurun begiga serta lalu san iya sumpit tapang ke digelar iya “Belalang Ngelayang Mali Lebu, Laja Terbang Nemu Jelu”. Lalu baka nya ga nyau kepik kepik ga temilah payan tangkin iya ba punggung alai iya nyimpan laja ke endang di kirai iya beremdan ba ipoh dirakit enggau rachun ular belalang enggau ular tedong ambi ke bisa agi kena munoh jelu.

Bejalai kenu ko Apai Sali tu naka iya ka pengelantang ati nebing tisi serarai umai sida ninting ke bukit nuju rumah orang Panggau Libau Lendat Dibiau Takang Isang. Bejalai lubah kenu ka gaya Apai Sali tu enda nyalah baka singkang lemambang maia berayah. Leboh ke mansa batang melintang ba jalai lalu di simbang iya beluntang dua, leboh ke tesipak ke tunggul tuga lalu di bantun iya tuga nya lalu di tikau ke iya sampai ke nyau enda di peda. Ensong iya sepemanjai jalai nya nyau naka iya pengerami enda nyalah nyalah baka munyi burong ke makai buah kara, naka ka merdu munyi dinga nitih ko ensera.

Nyau kelama ke baka nya tak enda berasai deh iya pan nyau datai ga ba kaki tangga rumah Apai Seumang Umang, iya nya rumah iya empu ke di bai seduai iya Apai Seumang Umang besilih suba. Apai Sali lalu enda kakang nanggau ke akan iya nya.

“Ooi Akan Apai Seumang Umang, nyadi rumah nuan sehari tu ?” pia ko kangau Apai Sali ari tanah.

Ninga nya bisi temuai tudah Apai Seumang Umang ke benong gali pan lalu mensugau laban ke baru gali ketegal lelak baru pulai ngabas panjok pagi nya tadi. Nama agi deh nyau tepipir kenu ko gaya singkang kaki tudah Apai Seumang Umang beguai guai ngagai lubang penyengok ka nilik temuai ke datai sambil ngelalu ke orang nya niki.
“Lalu Akan lalu, niki meh, nadai penti nadai pemali rumah kami di tiki nuan ke sehari tu.” Pia ko tudah Apai Seumang Umang laban ke gaga bendar ati meda Apai Sali nemu ngundang iya taja pan seduai iya semampai ke belaya ketegal ti ngelakar tauka ngemedis pangan diri belama.

Nama agi deh Apai Sali lalu beguai guai niki, seduai pan lalu beberap enggau pangan diri laban ke lama bendar enda betemu. Apai Sali pan mimit nadai meh nyangka Apai Seumang Umang nya agi ka alai iya nemuai. Sekumbang ke berandau nya seduai iya maioh macham utai di kenang nitih ke pendiau sida iya rambau nya kelia. Nyau enda berasai peda hari pan nyau mantar tengah hari, Apai Sali pan lalu madah kediri ka pulai laban ingat ke semaia diri ke madah ngagai Enchelgit, iya nya nemuai enda lama aja ngagai Apai Seumang Umang.

“Ka mupok aku tu Akan, laban ke endang madah kediri nemuai enda lama ngagai kita menyanak tu tadi,” pia ko Apai Sali.
“Lapa nya tak ngerampas deh Akan, nadai nya utai di seguai ke nuan deh,” pia ko Apai seumang Umang nan ke iya laban ke agi belala berandau.
“Kati ko enda baka nya deh Akan, aku tadi ga endang besemaia enda lama. Enggai ke Indai Duat tak irau ngapa ga nganti di rumah,” pia ko saut Apai Sali.
“Lagi meh Akan, nganti udah merarau enda aku nan ke nuan agi. Aku bisi bulih pelandok leboh ke nginti tadi,” pia ko Apai Seumang Umang bungah enggau Apai Sali.
“Amat nya Akan kitai belauk pelandok lagi,” pia ko Apai Sali.
“Dini nya ka bula deh Akan, merarau meh enggau kami dulu,” pia ko Apai Seumang Umang bendar nan ke iya mai merarau tengah hari nya.
“Au meh enti tak ngenyamai nya lauk, ka ga aku enggau kita merarau dulu enggai ke tak puni ngapa pulai ba serantu jalai lagi,” pia ko Apai Sali ga nyanggup ka enggau sida Apai Seumang Umang merarau.

Nama agi deh Indai Seumang Umang ke berapi nya naka iya penyampat, Nyau dengut dengut munyi kesoh suling nya kena iya menyadi ke api ambi ke jampat agi mau ba dapur. Nama nya di surong nama nya ditarit iya kayu api nya ba dapur ambi ke jampat agi nyadi serta ngemansau ke semua utai. Sekumbang ke nganti Indai Seumang Umang nya berapi Apai Sali seduai Apai Seumang Umang pan lalu nampong randau seduai iya baru baka selama.

“Tak ngerichau ke randau tua aku tu Akan, tak nyelai munyi cherita nuan dinga aku tadi maia ke ngumbok mai aku merarau enggau kita tengah hari tu,” pia ko Apai Sali.
“Nama utai ke ka nuan nya deh Akan,” pia ko Apai Seumang Umang.
“Tadi nuan tak bisi nyebut diri nginti bulih pelandok, kati amat nya Akan,” pia ka Apai Sali laban ke irau ati enda kala ninga utai munyi nya.
“Kati ka nya bula deh Akan,” pia ko Apai Seumang Umang ngelanjur ke Apai Sali. Tang ke bendar pelandok nya ulih iya manjok ukai ulih nginti. Nyadi iya ke nyebut pelandok nya ulih nginti laban batang pejalai iya pagi nya endang ngabas ginti taut ke di tan iya ba kaki umai sida ke tahun nya. Nyadi benong ke mulai kediri dia iya lalu ngabas panjok ke endang lama udah di tan ke iya sabar ba tisi umai sida mega. Benasib bendar ga pagi nya panjok iya nya bulih pelandok ke lalu dibai iya pulai ke lauk sida.

Apai Sali lalu itok nanya Apai Seumang Umang baru ga laban ka nemu baka ni chara iya tau nginti pelandok sedang ke utai baka tu sigi nadai kala dikerja sida serambau nya kelia.
“Baka ni chara nuan nginti pelandok nya deh Akan,” pia ko iya nanya Apai Seumang Umang.
“Nadai nya tak tentu beleman deh Akan, nitih ke ajar sida niang apai kelia.” ko Apai Seumang Umang nyaut iya.
“Padah ke meh Akan laban aku tu tak naka iya ka makai belauk pelandok,” ko Apai Sali.
“Eh nadai utai bukai nya Akan, mata ginti ke di kena kitai nya ukai mata ginti ke di kena kitai ke ngelama tu laban tu jelu diau ba darat enda sebaka enggau ikan ke diau dalam ai, mesti ngena mata ginti digaga ari bangkang tang ruit iya gaga besai ke,” pia ko Apai Seumang Umang ngajar serta ngemeli ke Apai Sali.

“Nama utai ke umpan iya nya deh Akan, ka nyadi ngena buah buan aja kini,” pia ko Apai Sali,
“Enggai iya nyadi baka nya Akan, ukai nya tak disimpan kitai dalam sangkar iya ngemudah nya ulih. Mesti ka beumpan ngena telu manok pandok mansau, asi pulut lulun, buah pisang tandok udah mansau, rangki, penganan iri enggau kelupis,” pia ko Apai Seumang Umang.
“Ba dini deh alai nuan nan ke ginti nya alai tak mudah bulih pelandok deh Akan,” ko Apai Sali ga laban ngumbai cherita Apai Seumang Umang tu bendar.
“Nya ba tingkah ungkap ba ujong antara umai kitai ba Nanga Batang Panggau,” ko Apai Seumang Umang nya majak ngemula ke Apai Sali.

“Enti baka tu ka meh aku nguji nginti munyi ko nuan nya Akan, pagi ila tumu aku nurun ngicha ke maioh ulih, “ ko Apai Sali.
“Nya meh nama nuan bisi meda tingkah ke bisi ditanchang aku ngena kain kesumba dia meh alai iya Akan, aku enda ulih ngulu ke nuan baka ke nginti burong tiong suba,” ko Apai Seumang Umang madah ke endor serta iya pan nangi kediri enggai ke Apai Sali nemu iya ngemula serta bulih pemedis baru.

Sida sebuat pan lalu merarau udah semua utai di pandok Indai Seumang Umang nya mansau. Apai Sali bulih bendar makai nyau dua pinggai asi empa iya lalu pelandok ke di bantai ke lauk nya tak setengah endang empa iya siko. Nyau munyi kechap babi iya makai pa pemasuk iya belauk ke pelandok, gamal iya pan nyau kasak kasak baka orang ke nyera nangi kediri enda ampit lauk agi. Iya meh nyau tembu makai Apai Sali pan lalu madah kediri ka pulai laban ka nyendia ke umpan ke ka di kena iya nginti pelandok pagila.

Datai meh Apai Sali ba rumah, iya lalu nebang pun pisang tandok sida ba ujong tanju laban ke baka ke nemu lalu bisi mansau ga buah pisang tandok nya tadi. Telu manok ba kurungan di baroh rumah sida nyau abis di kerau iya alai ngiga telu manok. Iya lalu ngasoh Indai Sali ngaga penganan iri enggau kelupis. Iya pan lalu beguai ga ngelulun asi pulut.

Nyau meda ulah Apai Sali tu tak nyelai dia Indai Sali lalu nanya.
“Kapa nuan utai ngemaioh tu deh Apai Duat, bisi ka nemuai sida Apai Seumang Umang,” ko Enchelegit nya tadi.
“Nadai nya utai di tanya ke nuan Indai Duat, nadai temuai tang ka di bai aku nginti pagila,” pia ko Apai Sali nyaut Enchelegit.

Indai Sali pan enda bemunyi tang ngereja utai munyi ka di asoh Apai Sali nya mega. Apai Sali lalu beguai ngamboh ngaga mata ginti ari bangkang laban enggai ke enda bulih enti enda nitih ke ajar Apai Seumang Umang. Rangki ke endang selalu di kena iya pan lalu di taruh iya manah enggai ke nadai ke umpan iya nginti pelandok.

Tindok malam nya Apai Sali nadai tentu meruan laban ati iya kelalu gagit ka nurun nginti pelandok, nyau kasak kasak iya laban ke nganti hari tawas. Iya meh udah dinga munyi kukok manok iya lalu beguai guai ngemas rengka ke ka di bai iya nginti sehari nya. Udah hari nyau teberingkas tawas Apai Sali pan lalu nurun laban nangi kediri nadai utai ulih. Ema iya numbas iya ga pemerat laban umpan iya ke maioh macham.

Tudah Apai Seumang Umang pan baka nya ga laban ke ka beambi ulih ba pemeli Apai Sali. Iya pan nadai tentu meruan tindok laban nganti hari tawas. Leboh hari udah siang Apai Seumang Umang lalu beguai guai mai ema serta nuju ungkap ba tingkah ke endang udah di kelai iya dulu ari nya. Ba serantu jalai ka mansang ngagai ungkap nya dia Apai Seumang Umang lalu ngumpul semua buah buan ke bisi di pansa iya.. Datai iya ba ungkap ba baruh tingkah nya lalu achir ke iya buah buan nya tadi ambi ke di kumbai Apai Sali bekau empa pelandok. Iya pan lalu belalai ba ungkap nya nganti Apai Sali ke datai nikau ke mata ginti ke bisi umpan munyi ko iy nya tadi.

Datai ba ungkap ke udah ditanda Apai Seumang Umang nya dia Apai Sali pan lalu ngait ke buah pisang tandok ba mata ginti bangkang nya lalu enda chamang chamang, lalu di tikau ke iya ngagai ungkap laban udah meda bekau buah buan nya tak baru bendar nyau beachir achir ba alai nya. Serta meh buah pisang nya dinga iya meredup terengkah ba baruh tingkah nya, dia sepi iya ginti iya nya tak ngentun. Tang lalu entun iya ga ginti tang umpan iya nya lalu abis serta ruit mginti nya pan lalu lurus.

Lalu di bingkok ke tudah Apai Sali baru ga ruit ginti nya serta di kait ke iya umpan asi pulut lulun. Peda iya baka nya ga gaya utai ke nyadi. Lalu uji ke iya baru ga ngena umpan kelupis, tang tak semina naka entun aja ke bisi di asai ke iya. Dia nyau enda berasai tudah Apai Sali pedis ati laban lalu nadai utai ulih sepagi pagi nya. Iya pan lalu nguji baru ga ngena umpan telu manok mansau. Tang lalu agi lebu ga iya ke nginti sepagi nya serta chukup lelak laban nadai utai ulih munyi ko ati. Ke pengabis iya Apai Sali lalu semadi bendar ngerurut ke rangki ke di kena iya tang iya nyau nadai runding agi laban kelalu ngarap ke tusoi pangan iya Apai Seumang Umang. lalu melit rangki nya ba mata ginti lalu di tikau ke iya baka ke udah mega ngagai ungkap .

Tang semua umpan Apai Sali pan nyau abis. Iya lalu mulai kediri laban berasai lelak serta rugi nadai bulih pelandok munyi ko tusoi Apai Seumang Umang. Datai iya di rumah Enchelegit lalu beguai nyerungkai ema iya tang tekenyit laban meda nadai utai ulih. Apai Sali pan lalu nusoi penungga iya ke nginti sepagi nya tadi. Ninga tusoi iya munyi nya dia Indai Sali lalu ketawa rakah rakah geli hati meda laki iya enda nemu diri di kelakar Apai Seumang Umang.

Udah meh nemu diri di kelakar Apai Seumang Umang dia Apai Sali lalu berunding ka malas Apai Seumang Umang baru baka cherita seduai ke nginti burong tiong menya. Iya pan lalu bejalai baru nemuai ngagai Apai Seumang Umang. Datai ba rumah Apai Seumang Umang dia Apai Sali lalu nusoi cherita bula madah kediri bisi bulih pelandok leboh nginti pagi nya. Apai Seumang Umang semina tuchum aja ninga cherita iya laban gaga kediri udah ngelakar Apai Sali.

Apai Sali pan lalu madah kediri bisi nemu ungkap ke manah alai tau endor nginti pelandok iya nya ba Nanga Sungai Gelong Batu Nakong. Ninga cherita Apai Sali nya nyau ka sebaka dia Apai Seumang Umang lalu ngadang serta ka beduan iya baru mega.. Apai Seumang Umang pan madah kediri ka nguji nginti ba ungkap ke ka Apai Sali nya tadi tumu pagi ila.

“Nama utai ke umpan enti nginti dia deh Akan, ni nemu nyangka tak bidik bisi nasib bulih mudah ila,” pia ko Apai Seumang Umang nimbal.
“Penganan jala, lempis ikan, atau manok enggau pending babi,” pia ko Apai Sali nguji ka malas Apai Seumang Umang ke udah beduan iya.

Ninga munyi nya Apai Seumang Umang lalu madah kediri ka pulai laban ka nyendia ke umpan ke ka dikena iya nginti tumu pagila. Arap bendar Apai Sali laban Apai Seumang Umang udah ulih dikemula ke iya enggau cherita nya. Apai Sali naka iya pengaga pulai lalu ketawa rakah rakah niti jalai Apai seumang Umang pan lalu beguai ga begiga ke utai ke umpan. Nyadi umpan ke digiga Apai Seumang Umang iya nya sarang kesa, sarang semada, telu matu enggau tai manok lintong ke udah rangkai ba selap kurungan ba baruh rumah sida. Lalu mata ginti ke ka di kena Apai Seumang Umang nya endang tak mata ginti lelabi ngulih ke ruit iya besai agi serta kering.

Pagi hari siti Apai Sali tumu bendar dani laban ka ngipa Apai seumang Umang ba baruh ungkap laban ngarap kediri bulih umpan ke kena Apai Seumang Umang nginti. Apai Seumang Umang pan baka nya semina ke dudi mimit ari Apai Sali. Datai dia Apai Seumang Umang lalu ngait ke tai manok lintong ke udah rangkai ba selap kurungan lalu tikau ke iya nagagi baruh ungkap nya. Serta meh mata ginti nya udah terengkah dinga iya meredup, peda tak lalu beguai ngentun serta kitau kitau tali ginti nya kual kual. Lalu entun Apai Seumang Umang dinga iya bisi mengkakai utai adap ke tunga ginti nya.

Kati ko enda mengkakai ga mata ginti nya ngait tapa jari tudah Apai Sali ke beguai guai nyambut umpan ke di kumbai iya utai meruan. Tang nasib ga laban iya jampat ngingkas ke mata ginti nya enti enda pia balat tapa jari iya charik entun Apai Seumang Umang. Nama nyau beketup ngeli Apai Sali udah ke mengkakai sekali nya tadi. Apai Seumang Umang semina tuchum aja betati ke utai ke nyadi.

Udah nya tikau ke Apai seumang Umang baru ga mata ginti iya ke beumpan ke telu matu. Iya meh serta ginti iya nya terengkah dinga iya tak ngapooo munyi utai serta lalu bedemoh. Kati ko enda baka nya ga telu matu nya serta ditikau lalu disambut Apai Sali tang salah lalu kena pala iya. Dini enda bedemoh nat ke seput ensium bau telu matu nya ke abis malut tuboh iya.

Udah nya ditikau ke Apai Seumang Umang baru ga ginti tang umpan iya ke sekali tu iya nya sarang kesa. Serta ginti iya nya terengkah dinga iya lalu baka setap munyi tempik utai ba baruh ungkap nya. Kati ko enda ga tudah Apai Sali betempik ke tubuh iya ke nyau abis balut kesa. Gamal Apai Sali pan nyau baka ringin laban ke balat dikeduan Apai Seumang Umang sepagi pagi nya.

Udah nya Apai Seumang Umang lalu nikau ke ginti iya ke beumpan ke sarang semada nya baru. Iya meh leboh ginti iya nyau udah terengkah ba ungkap nya dinga iya tak nyau rauh rauh lalu entun ginti nya pan balat bendar ari ke udah. Nama agi lalu kejut ke Apai Seumang Umang ginti iya nya tadi lalu entun iya enggau penapat inat. Dinga iya ingar agi ga rauh nyawa orang nya serta majak semak ke semak ngagai iya ke ngentun ginti nya. Iya meh nyau di peda tak enda mukai mukai nemu nya tak tudah Apai Sali ke kena kait ginti Apai Seumang Umang.

Apai Sali pan lalu rauh ruah
“Umbas Akan umbas nuan ngentun ginti nya , aku tu akan nuan Apai Sali.,” pia ko iya.
“Nama main nuan ba ungkap nya deh Akan, dini enda pelandok ke ka diginti aku rari kachau nuan,” pia ko Apai Seumang Umang ngaga diri ringat sambil ketawa geli hati.
“Ukai Akan aku meh tu, badu agi nuan ngentun ginti nya, kasih ke aku. Peda nuan jari aku nyau abis telih. Tuboh aku nyau merah gigit kesa enggau semada lalu nyau bau bout laban telu matu,” pia ko Apai Sali enggau sabak sabak.

Nama agi deh meda baka nya lalu ketas Apai Seumang Umang ga tali ginti iya nya, peda tak lalu tebelunging ga tudah Apai Sali laboh ari tingkah ngagai ungkap baru. Nya ga gaya tudah Apai Sali nitih ka sempama “Udah ga laboh lalu ditinggang lesong", ga tudah tuai. Apai Seumang Umang pan lalu mulai kediri ninggal ke tudah Apai Sali dia. Apai Sali nyau naka iya pemerinsa ga mulai kediri laban uti Apai Seumang Umang.

Jari Apai Sali nyau abis telih laban ginti Apai Seumang Umang laban Apai Seumang Umang ngena ginti lelabi lalu enggi Apai Sali nya ginti bangkang dini enda nyamai di pelurus ke Apai Seumang Umang. Umpan pan pia mega enggi iya utai diempa ke nyamai tang enggi Apai seumang Umang tak semua utai ke ngasoh Apai Sali tau pedis magang.

No comments:

Post a Comment